Zoom na miesiączkę

Od momentu pojawienia się pierwszego krwawienia, menstruacja jest częścią życia każdej kobiety. Ale czy naprawdę wiesz, do czego służy comiesięczne krwawienie?

Definicja i fizjologia okresu

Miesiączka, lub przepływ menstruacyjny, jest okresowym przepływem krwi. Pochodzi ono z wnętrza macicy, a dokładniej z powierzchownego i okresowego odnawiania się wyściółki macicy. Ta zmiana w wyściółce macicy jest konsekwencją zmiany hormonalnej pod koniec cyklu, zmiany charakteryzującej się zmniejszeniem wydzielania estrogenów i progesteronu. Miesiączka pojawia się 14 dni po owulacji. W przypadku ciąży, w jajniku, w którym doszło do owulacji, rozwija się ciałko żółte (corpus luteum). Kontynuuje ona wydzielanie tych hormonów w dużych dawkach, a wyściółka macicy jest stymulowana hormonalnie, co sprzyja implantacji zarodka. Proces ten stymulowany jest przez wzrastające powoli stężenie FSH w osoczu. Całym cyklem menstruacyjnym kieruje podwzgórze i przysadka mózgowa

Objętość miesiączki i czas jej trwania różnią się znacznie u poszczególnych kobiet: średnio od 50 do 125 ml i od 2 do 6 dni w przypadku 28-dniowych cykli. Wydzielina składa się z krwi, złuszczonej błony śluzowej i komórek nabłonka pochwy. Wydzielina nie powinna zawierać skrzepów, niedobrze jest też, gdy pojawia się w niej jasna krew.

Pierwsza miesiączka (menarche)

Pierwsze miesiączki pojawiają się w okresie dojrzewania, sygnalizując pierwsze cykle owulacyjne. Średnia wieku wynosi 13 lat. W wielu przypadkach menarche wystąpienie u dziewcząt pierwsza miesiączka, pierwszy cykl menstruacyjny, występuje, gdy fizjologiczne dojrzewanie kontroli hormonalnej nie jest zakończone. Cykle są wtedy anowulacyjne, z jajnika nie zostanie uwolniona komórka jajowa. Wyjaśnia to ich nieregularność i częste współwystępowanie z zaburzeniami czynnościowymi. Fizjologiczna niedoczynność lutealna sprawia, że zaburzenia miesiączkowania w okresie rozwojowym są bardzo częste i wiele z nich należy przyjąć jako zjawisko fizjologiczne. Jest to następstwo – trwającego w czasie – dojrzewania osi podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowej oraz ośrodków neurohormonalnych mózgu. Pierwsza miesiączka może być normalnym krwawieniem trwającym około 3-7 dni, ale może także być znacznie mniej obfita niż wszystkie kolejne krwawienia. Okres ten może trwać do dwóch lat.

Patologie menstruacyjne

Amenorrhea (brak krwawienia)

Wtórny brak miesiączki oznacza stan w którym następuje brak menstruacji u kobiet, które wcześniej miesiączkowały. Objaw ten może charakteryzować wiele sytuacji normalnych lub patologicznych, funkcjonalnych lub organicznych. Przede wszystkim jest to znak z organizmu, którego nie należy bagatelizować. W przypadku kobiet w okresie aktywności narządów płciowych może to może być to oznaka ciąży wewnątrzmacicznej i pozamacicznej. Po 45-50 roku życia, w okresie menopauzy występuje zwykle 2-letnia amenorrhea.

Niektóre metody leczenia mogą prowadzić do amenorrhe: dzieje się tak czasami w przypadku pigułek estro-progestagenowych, które znacznie zmniejszają grubość błony śluzowej macicy. Brak miesiączki jest również częsty u kobiet, które są nosicielkami hormonalnej wkładki wewnątrzmacicznej. To samo dotyczy osób, które miały wszczepiony implant antykoncepcyjny z progestyną: u kobiet z tej kategorii problem dotyczy jednej na trzy kobiety. Analogi LH-RH - lub gonadoliberyna - stosowane w szczególności w leczeniu endometriozy, są również wymienione. Blokują one owulację i tym samym prowadzą do amenorrhoea. Wreszcie, często w grę wchodzi wiele metod leczenia nieprzeznaczonych dla patologii ginekologicznej, w szczególności neuroleptyki i chemioterapia. Poza tymi fizjologicznymi lub terapeutycznymi sytuacjami, brak miesiączki może być spowodowany :

• Anowulacją (lub brak owulacji). Jej potencjalne przyczyny czynnościowe są liczne - organiczne, przejściowe lub trwałe. Należą do nich dystrofia jajników, guzy przysadki mózgowej i poważne choroby organiczne, ale także wczesna menopauza, poważne urazy psychiczne itp.
• Niewydolność wyściółki macicy. Najbardziej klasycznym przypadkiem jest synechia macicy. Jest to stan, w którym obie strony macicy łączą się ze sobą, zazwyczaj po operacji wewnątrzmacicznej.
• Stenoza szyjna. Anomalia ta polega na nabytej niedrożności szyjki macicy, zwykle w następstwie zabiegu chirurgicznego. Prowadzi to do zatrzymania miesiączki w jamie macicy.

Dysmenorrhoea

Dysmenorrhoea lub bolesne miesiączki są częstym powodem konsultacji. Bardzo często mają one podłoże czynnościowe (tzw. dysmenorrhoea esencjonalna) i częściowo tłumaczone są skurczami macicy oraz zjawiskami przekrwiennymi. Dysmenorrhoea te mogą czasami wskazywać na patologię organiczną. Najczęstszą z nich jest endometrioza. Ta nabyta choroba odpowiadająca nieprawidłowym przeszczepom błony śluzowej macicy (na otrzewnej brzusznej, na jajnikach, w samym mięśniu macicy) jest wciąż słabo wyjaśniona. Oprócz tych zaburzeń miesiączkowania, endometrioza jest patologią często spotykaną w przypadkach bezpłodności.

Zaburzenia miesiączkowania

Krwawienia mogą być nietypowe pod względem ilości lub częstotliwości.

• Oligomenorrhea charakteryzuje się zbyt rzadkimi miesiączkami (do 35 dni),a spaniomenorrhea miesiączkami, które są oddalone od siebie o więcej niż 45 dni. Te dwa objawy mogą być powiązane w przypadku oligospiomenorrhea. Możliwe przyczyny tych zaburzeń i możliwości terapeutyczne są podobne do tych wymienionych w przypadku amenorrhoea.
• Jeśli, przeciwnie, miesiączki są zbyt długie lub zbyt obfite, nazywa się to menorrhagia.

Krwawienia poza okresem. Mogą one być związane ze zmianą organiczną lub być pochodzenia czynnościowego. Zawsze należy szukać przyczyn organicznych i wtedy często rozpoznawane są włókniaki macicy (lub mięśniaki). Jeśli niepokoją Cię pewne objawy umów się na wizytę u ginekologa lub uzyskaj ereceptę.