Zapalenie odbytnicy
Zapalenie odbytnicy lub proctitis, jest stanem zapalnym odbytnicy. Jako ostatnia część przewodu pokarmowego, odbytnica może być miejscem reakcji zapalnej w kilku sytuacjach. Najczęstszą przyczyną zapalenia odbytnicy jest występowanie przewlekłych chorób zapalnych jelit.
Co to jest zapalenie odbytnicy?
Zapalenie odbytnicy, jest ostrym lub przewlekłym stanem zapalnym, który występuje w odbytnicy. Zapalenia te dotyczą w szczególności błony śluzowej odbytnicy, która jest wewnętrzną tkanką wyściełającą odbyt. Odbytnica jest ostatnią częścią przewodu pokarmowego. Odbytnica, położona pomiędzy esicą a kanałem odbytu, jest miejscem, w którym przechowywane są odchody przed wydaleniem ich przez odbyt.
Jakie są różne rodzaje zapalenia odbytnicy?
W zależności od przypadku, zapalenie odbytnicy może być uważane za:
- ostre zapalenie odbytnicy, jeśli jest ono nagłe, ale tymczasowe;
- przewlekłe zapalenie odbytnicy, kiedy rozwija się w porywach.
Ze względu na trudności w zdefiniowaniu przyczyny zapalenia odbytnicy, może być ono również przedstawiane jako:
- niespecyficzne zapalenie odbytnicy lub idiopatyczne zapalenie odbytnicy, jeśli przyczyna nie jest oczywista;
- specyficzne zapalenie odbytnicy, gdy przyczyna jest dobrze ustalona.
Wśród specyficznych zapaleń odbytu, można je czasem rozróżnić według ich dokładnej przyczyny:
- zapalne zapalenie odbytnicy, gdy jest ono spowodowane chorobą zapalną jelit;
- zakaźne zapalenie odbytnicy, gdy jest ono spowodowane przez czynnik zakaźny;
- jatrogenne zapalenie odbytnicy, gdy jest ono spowodowane procedurą medyczną lub badaniem, szczególnie po radioterapii (popromienne zapalenie odbytnicy).
Wreszcie, zapalenie odbytnicy może być czasami scharakteryzowane przez jego objawy:
- krwotoczne zapalenie odbytnicy, które charakteryzuje się obecnością krwi;
- wrzodziejące zapalenie odbytnicy, które charakteryzuje się owrzodzeniem błony śluzowej odbytnicy.
Jakie są różne przyczyny zapalenia odbytnicy?
Przewlekłe zapalne choroby jelit (IBD). Choroby te są najbardziej znaną przyczyną zapalenia odbytnicy. Wśród IBD wyróżnia się m.in:
- Krwotoczne zapalenie odbytnicy lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego: W przypadku tej choroby dochodzi do powierzchownego zapalenia błony śluzowej odbytnicy i okrężnicy.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna: Ta choroba zapalna może występować w różnych częściach układu pokarmowego, szczególnie w odbytnicy.
- Zakażenia przenoszone drogą płciową . Zapalenie odbytnicy może mieć podłoże infekcyjne. Zapalenie to może być spowodowane przez czynnik zakaźny przenoszony drogą płciową. Chociaż infekcje te mogą pozostać ciche i bezobjawowe, czasami mogą objawiać się zapaleniem odbytu, pieczeniem przy oddawaniu moczu lub nieprawidłową wydzieliną z odbytu.
- Wypadnięcie. Wypadnięcie jest nieprawidłowym opadnięciem części lub całości narządu. Wypadanie odbytnicy może być przyczyną zapalenia odbytnicy.
Przyczyny jatrogenne. Zapalenie odbytnicy może być jatrogenne, tzn. wywołane przez zabieg medyczny, badanie lekarskie lub przyjmowanie pewnych metod leczenia. Jatrogenne zapalenie odbytnicy może być spowodowane przez:
- radioterapię, gdzie promieniowanie może powodować popromienne zapalenie odbytnicy;
- stosowanie lewatyw ewakuacyjnych na bazie siarczanu magnezu lub nadtlenku wodoru;
- przyjmowanie niektórych leków w postaci czopków.
Kto może zachorować na zapalenie odbytnicy?
Biorąc pod uwagę różne możliwe przyczyny zapalenia odbytnicy, zapalenie to może dotyczyć wielu osób. Istnieją jednak pewne predyspozycje genetyczne do rozwoju przewlekłego nieswoistego zapalenia jelit.
Jakie jest ryzyko powikłań?
Niektóre zapalenia odbytnicy mogą stać się skomplikowane. Czasami leczenie jest niewystarczające do wyleczenia zapalenia. Jest to tzw. oporne zapalenie odbytnicy lub buntownicze zapalenie odbytnicy.
W przypadku braku odpowiedniego leczenia, zapalenie odbytnicy może rozprzestrzenić się na całą okrężnicę. Jest to tzw. rectocolitis, czyli połączenie zapalenia odbytnicy (zapalenie odbytu) i zapalenia okrężnicy (zapalenie jelita grubego) – informuje proktolog Mariusz Klincewicz.
Jakie są objawy zapalenia odbytnicy?
Objawy zapalenia odbytnicy są często mylone z objawami choroby hemoroidalnej. Główne objawy zapalenia odbytnicy to:
- częsta potrzeba wypróżnienia się
- niespełnione pragnienia podczas wypróżniania się
- obecność śluzu i krwi w stolcu.
Podczas zapalenia odbytnicy, stolce mają zazwyczaj normalną konsystencję. Ból brzucha może wystąpić sporadycznie, choć jest to dość rzadkie.
Jakie są czynniki ryzyka zapalenia odbytnicy?
Niektóre czynniki mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia zapalenia odbytnicy. Zapalenie odbytnicy może być zwiększone:
- w przypadku ryzykownych kontaktów seksualnych,
- poprzez częste stosowanie czopków i lewatyw.
Jakie są sposoby leczenia zapalenia odbytnicy?
Leczenie zapalenia odbytnicy zależy przede wszystkim od przyczyny zapalenia. W zależności od przyczyny, zapalenie odbytnicy może być leczone lekami przeciwzapalnymi, immunomodulatorami lub antybiotykami. Więcej informacji dowiesz się po konsultacji z lekarzem gastrologiem. Wszelkich porad w tym temacie chętnie udzieli Sławomir Kielek.
Jak można zapobiegać zapaleniu odbytnicy?
Niektórym zapaleniom odbytnicy, w tym zakaźnym i jatrogennym, można zapobiegać poprzez
- przyjęcie zdrowego stylu życia, aby ograniczyć ryzyko infekcji
- ograniczanie czynników ryzyka, takich jak niebezpieczny seks
Niektóre przyczyny zapalenia odbytnicy mogą być trudne do zapobiegania. Zapobieganie zapaleniu odbytnicy polega przede wszystkim na ograniczeniu czynników ryzyka i prowadzeniu zdrowego trybu życia.